De uitvoering van de Wet zorg en dwang (Wzd) en de Wet verplichte ggz (Wvggz) traden op 1 januari 2020 in werking. Beide wetten bepalen dat binnen twee jaar na de inwerkingtreding een eerste evaluatie plaatsvindt over de doeltreffendheid en de effecten van beide wetten in de praktijk. Vanwege achterstanden in implementatie, mede als gevolg van de coronapandemie en het niet-tijdig beschikbaar zijn van belangrijke kwantitatieve gegevens is in goed overleg tussen de onderzoekers, het ministerie van VWS en ZonMw besloten het evaluatietraject te faseren. In december 2021 is verslag gedaan van de eerste fase van de evaluatie.

Zie op https://www.kansplus.nl/2022/02/15/verbeteringen-nodig-bij-uitvoering-wet-zorg-en-dwang/ wat een aantal cliëntorganisaties (waaronder KansPlus) als aanbevelingen gaven op dit eerste rapport.

Recent verscheen het tweede deelrapport. Zie deze link. De onderzoekers zijn zeer kritisch op de uitvoering van de twee wetten en doen veel aanbevelingen ter verbetering.  Zie voor een eerste reactie van minister Helder hierop via deze link. Begin 2023 komt zij met een uitgebreide beleidsreactie  en met voorstellen hoe de uitvoering van de wet verbeterd kan worden.

In het tweede rapport, waarin verdiepend, kwalitatief onderzoek gedaan is naar zes thema’s aangaande de Wzd,  worden een aantal algemene bevindingen gedaan en een aantal algemene conclusies getrokken.

• De implementatie van  de Wzd is op gang gekomen, maar verloopt op tal van punten nog moeizaam
• De relatie tussen de Wvggz en de Wzd is ingewikkeld, en roept in de uitvoeringspraktijk veel vragen op
• De resultaten van de invoering van de Wvggz en Wzd bewegen zich langzaam in de richting van de met beide wetten beoogde doelstellingen
• Waar het gaat om het verbeteren van de rechtsbescherming van patiënten/cliënten is sprake van een gemengd beeld
• In de praktijk spelen zodanige vragen en problemen dat in dit onderzoek in totaal 70 aanbevelingen voor verbetering worden gedaan. Deze richten zich niet alleen op de inhoud van
  beide wetten, maar ook op randvoorwaarden en aanpalende kwesties (zoals bijvoorbeeld richtlijnen uit het veld)

In de praktijk blijkt dat veel mensen niet op de hoogte zijn van het bestaan van de Wet zorg en dwang, van de betekenis en toepassing ervan en van hun rechten als cliënt. Daarom werken  cliëntenorganisaties Ieder(in, KansPlus, Alzheimer Nederland, LFB,  Per Saldo en LSR in 2022 en 2023 aan een project  met als doel het cliëntperspectief bij de implementatie van de Wzd beter voor het voetlicht te brengen.