Dinsdag 21 mei 2019 was een gedenkwaardige dag voor cliënten en hun wettelijk vertegenwoordigers in de zorgsector. De Eerste Kamer “aanvaarde” (zoals de voorzitter dat noemde) het wetsvoorstel WMCZ 2018 van de Regering. Een half jaar na het moment van aanvaarding door de Tweede Kamer. Hierdoor zal na 23 jaar de huidige WMCZ gaan vervangen worden. 18 jaar geleden was het al de bedoeling – na een eerste evaluatie – dat de wet vervangen moest worden, maar verschillende keren sneuvelden wetsontwerpen.
Maar nu is het zover. Hierdoor krijgen cliënten en hun wettelijk vertegenwoordigers cliëntenraden met aanzienlijk sterkere bevoegdheden (bijvoorbeeld instemmingsrecht bij de belangrijkste zaken), dienen er lokale cliëntenraden te komen als de cliënten of hun wettelijk vertegenwoordigers dat uitspreken, krijgen cliëntenraden recht op onafhankelijke ondersteuning, een harder recht op faciliteiten of juridische ondersteuning, etc. Ook dienen de zorgorganisaties aanvullend op de zorgplannen directe inspraak te gaan organiseren over de directe zorg van cliënten. Cliëntenraden worden verplicht met hun achterban te gaan communiceren. Al met al staat er veel op de schop.
Het was nog spannend, want de kans was groot dat de Eerste Kamer na de schriftelijke antwoorden van Minister Bruins van VWS een nieuwe schriftelijke ronde zou inlassen of een uitgebreide plenaire behandeling zou willen met discussies in twee termijnen met de Minister. Dit zou tot gevolg hebben dat de afhandeling door de nieuwe Eerste Kamer had moeten gebeuren. Voorzitter KansPlus, Pouwel van de Siepkamp, pleitte er op 9 mei jl. in een vlammend betoog daarom voor hoe dan ook zelf nog het wetsontwerp af te handelen (zie bijgaande brief). Resultaat was dat de Eerste Kamer geen schriftelijke ronde meer inlaste en ook geen plenaire behandeling en het wetsontwerp 21 mei als hamerstuk afdeed.
Onze sector kan zich nu gaan voorbereiding op de invoering. Verwacht wordt dat dat voorjaar 2020 zal zijn. De Minister is nog bezig met een uitvoeringsbesluit over de vraag welke type voorzieningen onder de wet gaan vallen en welke precies niet (bijvoorbeeld justitiële instellingen). Dat besluit moet – na een tot 25 mei lopende internetconsultatie aan de hand van een ambtelijk ontwerp binnenkort aan de Regering worden voorgelegd door de Minister. (KansPlus heeft al gereageerd hierop. Vervolgens gaat het besluit nog naar de Raad van State, Tweede Kamer en Eerste Kamer. Maar dat zal zeker einde dit jaar afgehandeld zijn. De voorbereiding van de invoering is eigenlijk al begonnen. KansPlus, LSR, NCZ en VGN zullen nu samen een model medezeggenschapsregeling gaan maken als handreiking naar de sector. Hetzelfde geldt voor de kosten, scholing en ondersteuning. Eind 2018 organiseert KansPlus met LSR en LFB weer een congres in Lunteren en zal VWS een congres organiseren over de directe inspraak. De voorbereidingen van dit alles zijn direct na de aanvaarding door de Eerste Kamer gestart.
Het lijkt er op dat de zorgaanbieder en cliëntenraden op dit moment nog niet zoveel kunnen doen. Dat is voor dit moment inderdaad wel zo, maar wij verwachten dat de modelregelingen in het najaar gereed zijn en KansPlus zal in de loop van de tijd de nodige informatie geven op basis waarvan al nagedacht kan worden wat de cliëntenraden zelf willen wat de invulling van de wet betreft. Dat hoeft niet afhankelijk te zijn van de formele ingangsdatum van de nieuwe wet.
brief WMCZ aan EK 9 mei 2019 Reactie KansPlus Besluit WMCZ 2018-internetconsultatie
Reactie KansPlus Besluit WMCZ 2018-internetconsultatie
